جفت علاوه بر تبادل موادغذایی نفش‌های دیگری از جمله تولید هورمون‌هایی مانند استروژن، پروژسترون، HCG ،سوماتوتروپین و پرولاکتین و انتقال آنتی‌بادی‌ها و تبادل گازهای خونی دارد.
ساختار جفت
جفت از دو قسمت تقسیم شده است؛ بخش مادری و بخش جنینی.
جفت انسان در پایان 40 هفته بارداری، به شکل صفحه گرد و پهن است و قطری حدود 22 سانتی‌متر و 2 تا 5/2 سانتی‌متر ضخامت و وزنی حدود 500 گرم دارد. رنگ جفت قرمز تیره به نظر می‌رسد. جنین توسط بندناف به جفت متصل شده است.
بندناف طبیعی 55 تا 60 سانتی‌متر طول دارد و دارای 2 شریان و یک ورید است. بندناف به سطح جنینی جفت وارد شده و شاخه‌شاخه می‌شود و سطح جفت را می‌پوشاند.
اتصال بندناف به جفت معمولی خارج از مرکز است و گاهی به حاشیه جفت نیز متصل می‌شود.
جفت از 15 تا 20 ناحیه برجسته به نام "کوتیلدون" تشکیل می‌شود.
رشد جفت
رشد جفت از کاشته شدن رویان (که در این زمان به آن بلاستوسیت می‌گویند) در پوشش داخلی رحم مادر (آندومتر) آغاز می‌شود
قسمت خارجی بلاستوسیت از لایه‌ای از سلول‌هایی به نام تروفوبلاست تشکیل می‌شود.
این لایه خود شامل 2 بخش است: سن‌سیوتروفوبلاست (لایه خارجی) و سیتوتروفوبلاست (لایه داخلی).
رشد این لایه سلولی نهایتا جفت را ایجاد می‌کند. مرحله رشد جفت تا پایان سه ماهه اول (12 تا 13 سانتی‌متر) باداری کامل می‌شود.
گردش خون جفتی - مادری
جفت مادری از آندومتر رحم منشا می‌گیرد. آندومتر بعد از کاشته شدن تخم دستخوش تغییراتی می‌شود. ضخامت آندومتر تحت تاثیر پروژسترون افزایش می‌یابد و سلول‌های آندومتر در اثر تجمع چربی و گلیکوژن حجیم‌تر می‌شوند که به آن "دسیدوآ"می‌گویند.
شریان‌های مارپیچی عمل خون‌رسانی از مادر به جنین را بر عهده دارند به تدریج از پیچش شریان‌ها کاسته شده و بر قطر و ضخامت آنها افزوده می‌شود که موجب جریان خون مادری به جفت و کاهش مقاومت جریان خون می‌شود.
به این ترتیب امکان مبادله مواد بین خون مادر و جنین فراهم می‌شود. هنگام ترم جریان خون مادری cc/min 600 تا 700 است.
گردش خون جنینی جفت
بعد از مبادله مواد خونی بین جنین و مادر خون دارای اکسیژن و مواد غذایی از طریق وریدها به ورید نافی و سیستم گردش خون جنین وارد می‌شود. خون مادر و جنین هرگز با هم مخلوط نمی‌شوند.
کارکردهای جفت
- مواد غذایی و الکترولیت‌ها مانند پروتئین‌ها، اسیدهای چرب، کربوهیدرات‌ها و ویتامین‌ها به راحتی از جفت عبور می‌کنند.
- آنتی‌بادی‌ها مانند IgG (ایمونوگلبولین G) از مادر به جنین منتقل می‌شود.
-هورمون‌های درون‌ریز مانند هورمون گنادوتروپین جفتی (HCG) بوسیله جفت تولید می‌شود.
هورمون‌های جفت
HCGاولین هورمونی که جفت تولید می‌کند HCG است. این هورمون در خون و ادرار مادر یافت می‌شود. تست‌های آزمایشگاهی از طریق این هورمون قادر به تشخیص بارداری است. تقریبا 100روز بعد اولین روز آخرین قاعدگی به پایین‌ترین سطح خون می‌رسد و تا پایان بارداری در این مقدار باقی می‌ماند.
3 تا 4 هفته بعد از پایان بارداری سطح HCG در خون و ادرار مادر به مقادیر قبل از بارداری می‌رسد.HCG فقط در دوران بارداری و توسط جفت ترشح می‌شود.
لاکتوژن:این هورمون مانند هورمون رشد عمل می‌کند. و دریافت قند خون مادر را در جنین را تسریع می‌کند. همچنین باعث تکامل پستان‌ها برای تولید بیشتر می‌شود.
استروژن: موجب تحریک و تکامل غدد پستانی و رحم می‌شود.
پروژسترون: برای حفظ و ادامه بارداری ترشح می‌شود.
ناهنجاری‌های جفت
در حالت معمولی پرزهای جفت در ضخامت پوشش داخلی رحم (آندومتر) قرار دارند و موقع زایمان به راحتی کنده می‌شوند ولی زمانی که ناهنجاری وجود دارد پرزهای جفت عمیق‌تر نفوذ می‌کنند و هنگام خروج جفت ایجاد مشکل کرده و حتی گاهی ممکن است به درآوردن رحم منجر شوند.
در ناهنجاری "نوع آکرتا" پرزهای جفت به لایه میانی رحم (میومتر) می‌رسند، ولی به همه ضخامت آن نفوذ نمی‌کنند. در "نوع اینکرتا"پرزهای جفتی" کاملا به داخل میومتر نفوذ می‌کند. در "نوه پره‌کرتا" که بدترین شکل این ناهنجاری است، پرزهای جفتی پس از عبور از میومتر، به پوشش سروزی بیرونی رحم (پری‌متر) می‌رسند.
خروج جفت
بعد از خروج جفت قله رحم و قوام آن چک می‌شود. اگر قوام سفت بود و خون‌ریزی نداشت باید منتظر جدا شدن جفت ماند؛ هیچ‌گونه ماساژی لازم نیست و باید منتظر ماند تا جفت خود به خود جدا شود.
بعد از خروج جفت باید با دقت معاینه شود تا از خروج کامل آن و باقی نماندن بخشی از آن در رحم مطمئن شد.
